استانداردIEC 60947-7-1 چیست و چه آزمون هایی دارد
استاندارد IEC 60947-7-1 یکی از استانداردهای بین‌المللی تدوین‌شده توسط کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیکی (International Electrotechnical Commission) است که به تجهیزات کمکی (Ancillary Equipment) در سیستم‌های کلیدزنی و کنترل ولتاژ پایین (Low-voltage Switchgear and Controlgear) اختصاص دارد. این استاندارد به‌طور خاص به الزامات مربوط به بلوک‌های ترمینال (Terminal Blocks) برای هادی‌های مسی پرداخته و شرایط طراحی، ساخت، آزمایش و پیاده‌سازی این تجهیزات را مشخص می‌کند. هدف از این استاندارد، تضمین ایمنی، عملکرد قابل اعتماد و سازگاری این تجهیزات در کاربردهای صنعتی و الکتریکی است.
آزمون های استاندارد IEC 60947-7-1
استاندارد IEC 60947-7-1 مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را برای ارزیابی عملکرد مکانیکی، الکتریکی و حرارتی بلوک‌های ترمینال تعریف می‌کند. این آزمایش‌ها به شرح زیر هستند:
آزمایش‌های مکانیکی:
استحکام اتصال هادی (Conductor Connection Strength): این آزمایش بررسی می‌کند که آیا ترمینال می‌تواند هادی را به‌طور ایمن نگه دارد یا خیر. نیروهایی متناسب با سطح مقطع هادی اعمال می‌شود تا مقاومت در برابر کشش یا لغزش هادی سنجیده شود.
استحکام مکانیکی ترمینال (Mechanical Strength): این آزمایش شامل اعمال نیروهای مکانیکی (مانند فشار یا ضربه) به بدنه ترمینال است تا دوام آن در برابر تنش‌های فیزیکی بررسی شود.
آزمایش چرخه‌های اتصال و قطع (Connection/Disconnection Cycles): تعداد مشخصی چرخه اتصال و قطع هادی انجام می‌شود تا پایداری مکانیکی ترمینال در استفاده مکرر ارزیابی گردد.
آزمایش‌های الکتریکی:
مقاومت تماس (Contact Resistance): این آزمایش میزان مقاومت الکتریکی در نقطه اتصال هادی و ترمینال را اندازه‌گیری می‌کند تا از انتقال جریان بهینه اطمینان حاصل شود.
ظرفیت حمل جریان (Current Carrying Capacity): ترمینال تحت جریان نامی قرار می‌گیرد تا بررسی شود که آیا می‌تواند جریان مورد انتظار را بدون گرم شدن بیش از حد تحمل کند.
آزمایش ولتاژ عایقی (Dielectric Strength): ولتاژ بالایی (معمولاً بیش از ولتاژ نامی) اعمال می‌شود تا مقاومت عایقی ترمینال و عدم وجود نشتی الکتریکی تأیید شود.
آزمایش‌های حرارتی:
افزایش دما (Temperature Rise): ترمینال تحت بار نامی قرار می‌گیرد و افزایش دمای آن اندازه‌گیری می‌شود تا از انطباق با محدودیت‌های حرارتی استاندارد اطمینان حاصل شود.
پایداری در برابر دماهای بالا و پایین (Thermal Stability): ترمینال در معرض دماهای شدید قرار می‌گیرد تا عملکرد آن در شرایط محیطی مختلف بررسی شود.
آزمایش‌های محیطی:
مقاومت در برابر رطوبت (Humidity Resistance): ترمینال در محیط مرطوب (مانند 85% رطوبت نسبی و دمای 40 درجه سانتی‌گراد) قرار می‌گیرد تا تأثیر رطوبت بر عملکرد آن ارزیابی شود.
آزمایش پاشش نمک (Salt Spray Test): این آزمایش برای بررسی مقاومت ترمینال در برابر خوردگی در محیط‌های خورنده انجام می‌شود.
آزمایش‌های ایمنی:
مقاومت در برابر شعله (Flammability): مواد به‌کاررفته در ترمینال تحت آزمایش قرار می‌گیرند تا از عدم اشتعال یا گسترش آتش در شرایط غیرعادی اطمینان حاصل شود.
حفاظت در برابر تماس اتفاقی (Finger Safety): این آزمایش تأیید می‌کند که ترمینال به‌گونه‌ای طراحی شده که از تماس تصادفی با قطعات برق‌دار جلوگیری کند.
نمونه پیاده‌سازی آزمایشات استاندارد IEC 60947-7-1
برای درک بهتر کاربرد این استاندارد، فرض کنید یک شرکت تولیدکننده تابلو برق قصد دارد بلوک‌های ترمینال را برای استفاده در یک سیستم توزیع برق صنعتی طراحی و پیاده‌سازی کند. مراحل پیاده‌سازی به‌صورت زیر خواهد بود:
انتخاب مواد و طراحی:
بلوک‌های ترمینال از مواد عایق با مقاومت حرارتی بالا (مانند پلی‌آمید) ساخته می‌شوند که مطابق با الزامات مقاومت در برابر شعله استاندارد باشند.
طراحی ترمینال به‌گونه‌ای است که اتصال هادی‌های مسی با سطح مقطع 2.5 میلی‌متر مربع را پشتیبانی کند و حفاظت در برابر تماس اتفاقی را فراهم آورد.
انجام آزمایش‌ها:
آزمایش استحکام اتصال: هادی 2.5 میلی‌متر مربعی به ترمینال متصل شده و نیرویی معادل 50 نیوتن به آن اعمال می‌شود. هادی نباید از ترمینال جدا شود.
آزمایش افزایش دما: جریان نامی 32 آمپر به ترمینال اعمال می‌شود و دما پس از یک ساعت کارکرد اندازه‌گیری می‌شود. دما نباید از 40 درجه سانتی‌گراد بیشتر افزایش یابد.
آزمایش ولتاژ عایقی: ولتاژ 2500 ولت به مدت یک دقیقه اعمال می‌شود و هیچ‌گونه تخلیه الکتریکی نباید رخ دهد.
کنترل کیفیت و صدور گواهینامه:
پس از انجام موفقیت‌آمیز آزمایش‌ها، نتایج با الزامات استاندارد مقایسه می‌شود. در صورت انطباق، ترمینال برای استفاده در تابلو برق تأیید شده و گواهینامه انطباق صادر می‌گردد. اطلاعات فنی (مانند ظرفیت جریان، ولتاژ نامی و سطح مقطع هادی) روی بدنه ترمینال حک می‌شود.
جمع بندی
استاندارد IEC 60947-7-1 با ارائه الزامات دقیق و آزمایش‌های جامع، تضمین می‌کند که بلوک‌های ترمینال در شرایط عملیاتی مختلف ایمن و کارآمد عمل کنند. پیاده‌سازی این استاندارد در طراحی و تولید تجهیزات الکتریکی، نه‌تنها ایمنی کاربران را افزایش می‌دهد، بلکه به بهبود کیفیت و قابلیت اطمینان سیستم‌های برقی کمک می‌کند. این استاندارد به‌عنوان یک مرجع بین‌المللی، در صنایع مختلف از جمله تابلوسازی، اتوماسیون صنعتی و تأسیسات ساختمانی کاربرد گسترده‌ای دارد.
منبع: https://webstore.iec.ch/en/publication/4005
دیدگاه خود را ثبت کنید
تمایل دارید در گفتگو شرکت کنید؟نظری بدهید!